ไมโครคอนโทรลเลอร์ (อังกฤษ: microcontroller มักย่อว่า µC, uC หรือ MCU) คือ อุปกรณ์ควบคุมขนาดเล็ก ซึ่งบรรจุความสามารถที่คล้ายคลึงกับระบบคอมพิวเตอร์ โดยในไมโครคอนโทรลเลอร์ได้รวมเอาซีพียู, หน่วยความจำ และพอร์ต ซึ่งเป็นส่วนประกอบหลักสำคัญของระบบคอมพิวเตอร์เข้าไว้ด้วยกัน โดยทำการบรรจุเข้าไว้ในตัวถังเดียวกัน

ในอดีตทศวรรษที่ 1920 มีการแข่งขันมาราธอน เพื่อวัดศักยภาพร่างกายมนุษย์ ภายหลังคำว่า “มาราธอน” จึงกลายเป็นคำที่มีความหมายสื่อถึงการแข่งขันที่ดึงศักยภาพของสิ่งใดสิ่งหนึ่งออกมาในช่วงเวลาจำกัดตามศักยภาพของมนุษย์